«نام
من توئو شون آیی است و زبان اویغور، زبان ملیت من می باشد. یادگیری زبان
اویغوری در کنار زبان رسمی کشور، نقش مهمی در موفقیت من در آینده خواهد
داشت. دوست دارم پس از بزرگ شدن، شرکتی دایر کنم و مدیر عامل آن شرکت شوم.»
این صحبت های توئو شون آیی، یازده ساله است که در شهرستان جیا شی در
منطقه کاشغر شین جیان زندگی می کند و ملیت اویغوری دارد.
چشمان درشت و زیبایش پر از اعتماد بنفس است. این دختر دبستانی که
دانش آموز کلاس چهارم است، به هر دو زبان اویغوری و زبان رسمی چینی مسلط
بوده و سفر به چیان جوئو در استان جیان سو، جایی که پدر و مادرش رستوران
دایر کرده اند، شاد ترین کار در سال برای او 
محسوب می شود. در چیان جوئو
دوستان زیادی با ملیت هان وجود دارند که توئو شون آیی از طریق گپ زدن با
آنها می تواند از نحوه زندگی های متفاوت شان لذت ببرد.
وضع آی شان جیان وآ ئی تی 38 ساله با توئو شون آیی فرق دارد. زمانی
که آی شان جیان وآ ئی تی در دبستان درس می خواند، در شین جیان هنوز آموزش
زبان بومی در کنار زبان چینی، متداول نشده بود. در دبستان ها و دبیرستان
های شین جیان در آن زمان، آموزش 6 زبان از جمله اویغوری و قزاقی رواج داشت و
به همین جهت او فقط به زبان ملیت خود مسلط بوده و به زبان چینی آشنایی
ندارد.
آی شان جیان وآ ئی تی در سال های دهه نود سدۀ گذشتۀ میلادی و پس از
فارغ التحصیلی از آموزشگاه تخصصی رقص وابسته به مدارس هنری کاشغر، در گروه
رقص و آواز شهرستان جیا شی مشغول بکار شد. توانایی و هنرنمایی عالی او در
رقص باعث شد که فرصت اجرای نمایش در مناطق مختلف کشور پهناور چین را بدست
آورد. البته حضور آی شان جیان وآ ئی تی در نقاط مختلف کشور و برخورداری از
تشویق های تماشاچیان و تقدیر همکاران در جریان نمایش ها، با ناراحتی هایی
نیز توام بود چرا که او فقط زبان اویغوری می دانست و به دلیل عدم آشنایی با
زبان چینی، نمی توانست با تماشاچیان برنامه های خود تماس بگیرد و یا حرف
بزند.
آی شان جیان وآ ئی تی پس از بازگشت به شین جیان، آموزش زبان چینی را
آغاز کرد و در عین حال تصمیم گرفت فرزند خود را به مدرسه ای بفرستد که هر
دو زبان رسمی کشور و زبان ملی را آموزش می دهند. او می گوید: «دخترم در
مدرسۀ دو زبانه، هر دو زبان را بخوبی یاد می گیرد. من نیز از این بابت
خوشحالم. دخترم در رقابت آوازخوانی شرکت کرده و نمره خوبی را کسب کرده است و
من از این بابت بسیار راضی
و خوشنود هستم. هم اکنون دخترم
معلم من شده و هر روز پس از اتمام کارهای روزانه، یک جمله به زبان چینی به
من یاد می دهد.»
شهرستان جیا شی که آقای آی شان جیان وآ ئی تی ساکن است، در جنوب
ناحیه خودمختار ملیت اویغور شین جیان قرار دارد و بیش از نود درصد ساکنان
آن را اقلیت های ملی تشکیل می دهند و اکثراً، اویغور هستند. بدنبال پیشرفت
ها و تغییرات فراوان در زمان کنونی و آسان شدن سفر و نیز افزایش تماس افراد
با ساکنان مناطق دیگر، اویغورها اشتیاق دارند در کنار زبان محلی و قومی
خود، به فراگیری زبان های دیگر از جمله چینی بپردازند تا آزادانه تر با
افراد مناطق دیگر تماس برقرار کرده و تبادل نظر کنند.
به منظور برآورده شدن این نیاز اقلیت های قومی چین، آموزش به دو
زبان که از سال 2004 در تمامی مناطق ناحیه خودمختار شین جیان ایجاد شده،
دنبال می شود.
رئیس یکی از دبستان های دو زبانۀ جیا شی اظهار کرد که درس های کنونی
این دبستان صد در صد منطبق با نیاز های واقعی دانش آموزان آماده شده و
تدریس می شود. خانم چئه شیو مه می افزاید: «در دبستان ما، آموزش زبان
اویغوری و زبان چینی برقرار است. نخستین زبان برای کودکان اقلیت های ملی
کشور، زبان ملی آنهاست که در منطقه ما این زبان، اویغوری است و به همین
جهت، این کودکان در محیط خانه خود، زبان محلی صحبت می کنند. در چنین
شرایطی، در دبستان ما محیط ها و فضاهای متعددی برای آموزش گویش های متداول
چینی برای دانش آموزان فراهم شده و نتایج آن بسیار مطلوب و قابل قبول است.»
در حال حاضر آموزش دو زبان، به اقلیت ها محدود نمی شود و فراگرفتن
دو زبان، برای کارمندان ملیت هان که در نهاد های دولتی مناطق 
مختلف شین جیان کار می کنند نیز
لازم است. در عین حال نهاد های دولتی نیز به کارمندان خود، زبان های مختلف
را آموزش می دهند که در اجرای آن، شیوه های متنوع و مؤثری اتخاذ کرده اند.
بسیاری از ساکنان شین جیان، اعم از اقلیت های قومی و ملیت هان، با
تجسم تصویری زیبا در ذهن خود و با تلاش و کوشش، سعی در فراگیری زبان چینی
دارند و در کنار آن، زبان های محلی را نیز می آموزند.
تن شین که از اساتید دانشگاه اقلیت های ملی چین می باشد، در سخنانی
با اشاره به این مطلب که چین دارای ملیت های فراوانی می باشد، فراگیری زبان
های اقوام مختلف توسط چینی ها را در پرورش نیروهای مستعد و ممتاز، سودمند
دانسته و می افزاید: «نسل جوان اقلیت های ملی از طریق آموزش زبان چینی ،
سطح زبان چینی خود را ارتقا داده و می توانند به طور شاد در جامعه مدرن و
پیشرفته چین زندگی نموده و از نتایج آن برخوردار شوند. بعلاوه، از طریق
آموزش زبان قومی، فرهنگ سنتی و محلی آنها نیز حفظ می شود.»
آموزش مکالمه زبان چینی برای تجار بازرگانان دانشجویان
وجهانگردان
